به گزارش حیات، جریان فکری و سیاسی ملی گرایی افراطی یا پانترکیسم در ترکیه، یکی از جدی‌ترین و مهمترین طیف‌های حزبی و اجتماعی این کشور را تشکیل می‌دهد.
در شرایط فعلی، اسلامگرایان محافظه کار با پیشاهنگی حزب عدالت و توسعه و همچنین جریان سکولار – کمالیست و سوسیال دموکرات با پیشاهنگی حزب جمهوری خلق، دو جریان سیاسی مهم ترکیه هستند. اما در کنار این دو جریان، ملی گرایی پانترک و نژادمحور، مهمترین جریان سیاسی و اجتماعی است.
با این وجود، حالا در ترکیه، بسیاری از تحلیلگران و همچنین متخصصین حوزه جریان شناسی و جامعه شناسی سیاسی می‌پرسند: چه شد که تندروترین رهبر راست افراطی و پانترک یعنی دولت باغچلی، پیشنهاد آزادی عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک و توافق با گروه او را مطرح کرد؟ آیا چنین چیزی به معنی بروز نوعی تحول جدی در تفکرات ملی گرایانه این رهبر سیاسی است؟
دولت باغچلی سیاستمدار 77 ساله ترکیه و دارای مدرک دکترای اقتصاد، از خاندان ترکمن‌های مشهور فتح الله اوغلولاری در استان عثمانیه است. او که تاکنون ازدواج نکرده و زندگی خود را وقف آرمان نژاد ترکی کرده، در سه دهه گذشته، به عنوان مهمترین قطب ملی گرایان راست افراطی و پدرخوانده همه پانترکیست‌های ترکیه شناخته شده و از دشمنان و مخالفین جدی اردوغان بود.
تا جایی که در سال 2013 میلادی و در جریان مذاکرات صلح بین دولت و پ.ک.ک، اردوغان را به خیانت، همدستی با تجزیه طلبان و حمایت از تروریسم متهم کرد. اما تنها یک سال پس از آن و در شرایطی که اردوغان و داود اوغلو نمی‌توانستند به تنهایی حدنصاب آراء لازم برای تشکیل کابینه را کسب کنند، باغچلی با یک شرط ساده، با آنها شریک شد و ائتلاف جمهور شکل گرفت.
بر اساس سنت سیاسی ترکیه، هر حزبی که وارد ائتلاف حاکم می‌شود، چند وزارتخانه را در اختیار می‌گیرد. در دوران دولت ائتلافی بلنت اجویت و در سال 1999 میلادی نیز، باغچلی به عنوان شریک ائتلافی در کنار مسعود ییلماز، پست معاونت نخست وزیری را در اختیار داشت.
اما او این بار برای شراکت با اردوغان، وزارتخانه و سهم حزبی نخواست و یک شرط به ظاهر ساده تعیین کرد: «جنگ با پ.ک.ک تا نابودی کامل قرارگاه مرکزی آنها در کوهستان قندیل در شمال عراق، ادامه پیدا کند».
اما حالا باغچلی به سیاستمداری تبدیل شده که شب و روز از برادری کردها و ترک‌ها صحبت می‌کند و خواهان آن است که هر چه زودتر گره کور پرونده کُردی گشوده شود.
آیا تفکرات باغچلی تغییر کرده است؟
دولت باغچلی یگانه سیاستمدار ملی گرای برجسته ترکیه نیست و افرادی مانند مساوات درویش اوغلو رهبر حزب خوب، امید اوزداغ رهبر حزب ظفر، مصطفی دستیجی رهبر حزب وحدت بزرگ و ده‌ها تن از روسای انجمن‌های محلی پیدا و پنهان ملی گرایان افراطی، همگی چهره‌های مهم و متنفذی هستند. اما سکان و قطب نمای ملی گرایی ترکیه در دست کسی نیست جز باغچلی.
مرور توصیه‌ها و راهنمایی‌های او به معاونین و سران حزب متبوعش، نشان دهنده این است که باغچلی ذره‌ای از مبانی تفکر ملی گرایی و پانترکیسم عدول نکرده و کافیست برای درک این موضوع، نگاهی بیاندازیم به نقشه راه 18 ماده‌ای او که در روزنامه حریت چاپ آنکارا منتشر شده است.
باغچلی در 18 ماده مزبور، از سران شاخه‌های استانی حزب خود خواسته که بر اساس این سند، به فعالیت سیاسی و تبلیغاتی بپردازند:
1. کمک به پذیرش گسترده مشروعیت تز حزب حرکت ملی گرا مبنی بر اهمیت پروژه «ترکیه عاری از ترور» در میان لایه‌های اجتماعی گسترده و همه بخش‌های طیف سیاسی.
2. توضیح این نکته که هدف ترکیه‌ای عاری از ترور، مسئله‌ای فراسیاسی است و با توسعه و سرنوشت ترکیه ارتباط دارد.
3. مردم را وادار به پذیرش این واقعیت کنیم که جنبش ملی‌گرایان-آرمان‌گرایان، ترکیه‌ای عاری از ترور و منفعت ملت ترکیه را در اولویت قرار می‌دهد.
4. تأکید بر این نکته که اهداف حزب حرکت ملی گرا، برای ایجاد ترکیه‌ای عاری از تروریسم و قرن ترک، اهمیتی تاریخی داشته و فراتر از دغدغه‌های سیاسی روزمره است.
5. با مثال‌های مشخص توضیح داده شود که با گام برداشتن به سوی ترکیه‌ای عاری از ترور، هرگز و به هیچ وجه، امتیازات سیاسی به پ.ک.ک داده نشده است.
6. تثبیت این ایده که دست شستن از دولت واحد غیرممکن است.
7. چهار ماده اول قانون اساسی غیرقابل اصلاح هستند.
8. یکسان دانستن ترک بودن و استفاده از زبان ترکی، خط قرمز ماست. (چنین چیزی به این معنی است که برخلاف خواست پ.ک.ک قرار نیست زبان کُردی به زبان رسمی دوم ترکیه تبدیل شود و هویت ملی ترکیه، ترکی خواهد بود).
9. با ذکر دلایل توضیح دهیم که هرگز هیچ گروهی نمی‌تواند حاکمیت ملت ما را تضعیف کند.
10. توضیح نیاز دوره‌ای به صلح اجتماعی و سیاسی به همراه دلایل آن. (با ذکر وضعیت اقتصادی ترکیه و تحولات منطقه و جهان)
11. جامعه‌شناسی ترکیه مبتنی بر فرهنگ تنش و منازعه نیست.
12. توضیح اهمیت مسالمت اجتماعی و صلح برای بقای ترکیه.
13. خنثی کردن تصویرسازیهای منفی قبلی و گذار از دوران مهندسی اجتماعی.
14. حمایت از تقویت اثربخشی و بهره‌وری سیاسی که حزب حرکت ملی گرا تحت رهبری خردمندانه رهبر خود به آن دست یافته است.
15. حزب حرکت ملی گرا ستیزه‌جو نیست، بلکه حزبی است که قدرت پایان دادن به منازعات سیاسی را دارد.
16. کادرهای حزب حرکت ملی طرفدار خشونت نیستند؛ برعکس، با توجیهاتی به توده مردم توضیح دهد که بر صلح اجتماعی، رفاه، صلح و رفاه تمرکز دارد.
17. این حزب مشکل‌ساز نیست، بلکه حزب حل مسئله است.
18. توضیح مفصل تحولات منطقه‌ای و جهانی که مستلزم تغییر الگوی سیاسی هستند.
مرور نکات بالا، نشان دهنده این است که حزب حرکت ملی گرا به رهبری دولت باغچلی، نه تنها تغییر و تحولی در بنیان‌های فکری و پانترکیستی خود به وجود نیاورده، بلکه عملاً به ستونی مهم برای هدایت کل جریان سیاسی ترکیه تبدیل شده است.
همزمان با نقشه راه بالا که توسط خود باغچلی نوشته شده، نگاهی بیاندازیم به نقشه راه پارلمان ترکیه برای مدیریت کمیسیونی که مدیریت مذاکره با پ.ک.ک را در اختیار دارد.
این کمیسیون، اهداف زیر را دنبال می‌کند:
1- تدوین یک آیین‌نامه مجازات جدید برای اعضای پ.ک.ک که در حال حاضر در کوهستان‌ها هستند و همچنین مجرمان تروریستی که در حال حاضر در زندان هستند.
2- پ.ک.ک به عنوان سازمانی تعریف خواهد شد که «خود را منحل کرده» یا «ویژگی تروریستی خود را از دست داده است».
3- روند خلع سلاح تحت نظارت سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه (MİT) و با استفاده از روش «پایان فعالیت، نظارت و تأیید» انجام خواهد شد. پس از احراز این سه معیار، آزادی اعضای سازمان از زندان‌ها از طریق سیستمی مشابه «پشیمانی و توبه مؤثر» امکان‌پذیر خواهد شد.
4- کسانی که آزاد می‌شوند در صورت تکرار جرم به زندان باز می‌گردند و طبق آخرین آیین‌نامه اجرائیات، قطعاً سه چهارم دوران محکومیت خود را در زندان سپری خواهند کرد.
5- قانون مبارزه با تروریسم (TMK) همچنان پابرجا خواهد ماند. با این حال، پس از آنکه به طور قطعی توسط یک ساختار دولتی مانند شورای امنیت ملی، نیروهای مسلح ترکیه یا سرویس اطلاعاتی میت تأیید و ثبت شود که این سازمان تروریستی سلاح خود را کنار گذاشته، تمام جرایم مرتبط مانند «عضویت»، «تشویق» و «کمک و معاونت» برای این سازمان جرم محسوب نمی‌شوند.
6- مجرمان تروریستی، فقط از حکم ترور تبرئه شده و همچنان به دلیل هرگونه جرم جنایی دیگری که ممکن است مرتکب شده باشند، محاکمه و مجازات خواهند شد.
7- بیش از 300 کودکی که توسط پ.ک.ک به کوهستان برده شده‌اند، به عنوان «قربانی» و نه اعضای این سازمان ارزیابی خواهند شد.
8- هیچ منع خاصی برای بازگشت رهبران عالی رتبه پ.ک.ک به ترکیه و حق آنها برای مشارکت در سیاست وجود نخواهد داشت.
9- هنوز هیچ تغییر اساسی در مورد شرایط زندان عبدالله اوجالان برنامه‌ریزی نشده است. با این حال، برنامه‌هایی برای افزایش تعداد هم بندی‌های او در دست است و آسان شدن تردد به جزیره برای خانواده اوجالان، وکلا و رهبران احزاب در دست اجرا است.
10. برای «ادغام مجدد در جامعه» اعضای پ.ک.ک که از کوهستان بازمی‌گردند یا از زندان آزاد می‌شوند، برنامه‌ریزی خواهد شد. به اعضای سازمان که به دنبال آزادی هستند، اجازه داده می‌شود که در صورت تمایل، تحصیلات نیمه کاره خود را تکمیل کنند.
ناگفته پیداست که نقشه راه 10 ماده‌ای پارلمان برای بازگرداندن اعضای گروه منحله تروریستی پ.ک.ک به جامعه نیز توسط باغچلی نوشته شده و این اسناد نشان می‌دهند که ورژن یا نسخه کنونی ائتلاف جمهور به عنوان ائتلافی عملگرایانه بین دو جریان مهم محافظه کار – ملی گرا، مهمترین جریان سیاسی تعیین‌کننده در ترکیه خواهد ماند.
منبع؛ تسنیم
نظر شما